Anne ya da babasında alerji olan çocuklar risk altında

Her geçen gün sıklığı artan alerji türlerinden biri de besin alerjisi. Çocuk SaÄŸlığı Hastalıkları ve Çocuk Alerji Uzmanı Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban, günümüzde her 17 bebekten 1’inde besin alerjisi görüldüğünü belirtti.Alerjik yürüyüşün ilk ortaya çıkış ÅŸekli olarak kabul edilen besin alerjisinde genetik faktör son derece önem taşıyor. Yatkınlığı olan kiÅŸiler alerji yapacak bir besinle karşılaÅŸtığında besin alerjisi belirti vermeye baÅŸlıyor. Ebeveynleri alerjik olan çocuklarda alerji ortaya çıkma ihtimali ise yüzde 60’lara kadar yükseldiÄŸi görülüyor. Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban, ancak günümüzde annesi veya babası alerjik olmayan bebeklerde de alerji görüldüğüne iÅŸaret etti. Bu noktada alerjiye yatkınlığı en çok endüstriyel geliÅŸmiÅŸlik, çevre kirliliÄŸi, hazır gıdalar, katkı maddeleri ve deterjanların içindeki kimyasalların ilk duyarlanmada etkili olduÄŸunun düşünüldüğünü söyledi.Ä°LK BELÄ°RTÄ°LER BEBEK 2-3 AYLIKKEN ÇIKIYORBesin alerjisi için anne ya da babada herhangi bir alerjik hastalık olması yeterli bir risk faktörü. Yani anne veya baba besin alerjisi olmasa bile baÅŸka bir ÅŸekilde astım, alerjik nezle, atopik dermatit gibi her hangi bir alerji hastalığı taşıması çocukta besin alerjisi geliÅŸmesi için risk oluÅŸturuyor. Besin alerjisi geliÅŸebilmesi için bebeÄŸin alerji geliÅŸtireceÄŸi besinle bir süre karşılaşıp, bir hassaslaÅŸma süreci geçirmesi gerektiÄŸini söyleyen Yeditepe Ãœniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk SaÄŸlığı Hastalıkları ve Çocuk Alerji Uzmanı Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban ilk belirtilerle ilgili ÅŸunları anlattı: ‘Ä°lk kez yenilen bir besine hemen reaksiyon geliÅŸmez. Bebek alerjik olduÄŸu besini ya hazır formüla mamalar yolu ile veya annenin yedikleri besinlerin alerjenlerinin anne sütü ile alınması yolu ile duyarlanır. Bu nedenle bebek doÄŸar doÄŸmaz besin alerjisi olmasını beklenmez. Genellikle 2-3 aylıktan sonra besin alerjisi belirtilerini görülmeye baÅŸlar. Daha sonraki zamanlarda hayatın herhangi bir zamanında besin alerjisi geliÅŸebilir.’EN ÇOK HANGÄ° BESÄ°NLER ALERJÄ° YAPIYOR?Bebekler en çok anne sütü veya mama ile beslendikleri için en çok anne sütündeki veya mamadaki inek sütü proteinlerine karşı alerji geliÅŸtiÄŸini söyleyen Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban alerji yapan diÄŸer besinler konusunda ÅŸu bilgileri verdi: ‘Bir yaşından önce geliÅŸen bir diÄŸer alerji ise yumurta proteine karşıdır. Bunların dışında az da olsa buÄŸday, soya, balık, kuruyemiÅŸlere de reaksiyon verebilirler. Bebek büyüdükçe fındık, yer fıstığı, susam, ceviz gibi kuruyemiÅŸlere tepki vermeye baÅŸlarlar. Daha büyük çocuklar özellikle polen alerjisi olanlarda polenle çapraz reaksiyon yapabilen sebze, meyveler ile duyarlanma görülebilir. Sonuçta her yaşın öne çıkan bir alerjik besini vardır. Ancak bazen bu genellemelerin dışında da alerjiler görülebilir. Her besinin bebeÄŸe tattırılma zamanı deÄŸiÅŸik olduÄŸu için alerjinin de ortaya çıkması o zamana göre deÄŸiÅŸiklik gösterebilir.’ŞİKAYETLER DÄ°RENÇ GÖSTEREBÄ°LÄ°YORBesin alerjisi belirtileri ilk olarak deri veya sindirim sisteminde belirti vererek kendini gösterdiÄŸini söyleyen Çocuk SaÄŸlığı Hastalıkları ve Çocuk Alerji Uzmanı Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban, çocuklarda ortaya çıkabilecek diÄŸer belirtileri şöyle sıraladı:  ‘Deride kaşıntı, kuruma, döküntü ile giden atopik dermatit (egzama) veya ani geliÅŸen ciltte kabarık kaşıntılı kızarıklıklar (ürtiker, kurdeÅŸen) ÅŸeklinde ilk belirtilerini gösterebilir. Bazı çocuklarda huzursuzluk, sürekli aÄŸlama, kilo alamama, kanlı-mukuslu kaka yapma, kusma, inatçı piÅŸik veya inatçı kabızlık gibi belirtilerin biri veya birkaçı beraber olabilir. Daha küçük bir grupta ise tekrar eden hırıltılı solunum, hışıltı, nefes darlığı, inatçı öksürük, bronÅŸit, bronÅŸiolit gibi ataklar izlenebilir. Bazı bebeklerde inatçı bir burun tıkanıklığı eÅŸlik edebilir. Hatta ani geliÅŸen alerjik ÅŸok ile de ilk belirtisi görülebilir. Ä°lk ÅŸikayetleri aileler hemen alerjiye baÄŸlamazlar. Alerji besin alındığı sürece devam ettiÄŸi ve hatta bazen besin kesildikten haftalar sonrasında ancak düzebilir. Bu nedenle alerjide ÅŸikayetler inatçıdır ve tedaviye direnç gösterir veya düzelir kısa bir süre sonra tekrarlar. Bu ÅŸekilde olduÄŸunda bir ÅŸeylerin ters gittiÄŸi anlaşılır ve alerjiye yönlendirilir.’TEDAVÄ° SABIR GEREKTÄ°RÄ°YORÇocuklarda besin alerjisi tanısında büyük oranda hasta öyküsünden yararlanıldığını belirten Prof. Dr. Sarıçoban, ‘Bununla birlikte testlerle de tanı kesinleÅŸtirilerek tedaviye geçiliyor. Besin alerjisinde temel kural alerjik olunan besinin diyetten çıkarılmasıdır. Bir besinin vücuttan atılması yaklaşık 3 hafta sürer. Hastanın alerji durumuna göre diyet ÅŸekli ayarlanır. ÖrneÄŸin bazen anne diyet yapmazken anne sütünde reaksiyon olmaz ancak o besini bebek yerse reaksiyon çıkabilir. Bu durumda anneye diyet yaptırmaya gerek yoktur ve bebeÄŸin diyet yapması yeterlidir. veya bazen bir besinin fırınlanmış veya mayalı ÅŸekli tolere edilirken daha az iÅŸlemden geçmiÅŸ veya çiÄŸ ÅŸekli tolere edilemez bu durumda da diyet düzenlenir. Bundan sonraki ÅŸama besinin reaksiyon verdiÄŸi sisteme ek destek tedavisidir. ÖrneÄŸin atopik dermatitte yara yerlerine ve kuruyan cilde kremler düzenlenir. KurdeÅŸende alerji ÅŸurup veya damlaları eklenir. Astımda nefes açıcılar kullanılabilir. Ayrıca diyet yapılan besinin oluÅŸturacağı vitamin, mineral veya diÄŸer besin takviyeleri verilir’ ifadelerini kullandı. DEDEKTÄ°F GÄ°BÄ° ARAÅžTIRILMALIBesin alerjisinin uzun süren ama genellikle düzelen bir durum olduÄŸunu ama öncelikle sabırlı olmak ve morali bozmamak gerektiÄŸi konusunda ailelere önerilerde bulunan Sarıçoban, ‘Neden olan alerjen hemen saptanamayabilir. Bir dedektif gibi hangi besinin ne reaksiyon verdiÄŸi baÄŸlantısı araÅŸtırılması gerekir. Bazen ise besin alerjisi dermatoloji, çocuk gastroenteroloji, diyetisyen, çocuk doktoru, aile hekimi, öğretmen, okul ve ailenin birlikte yürütmesi gereken bir süreç halini almalıdır. Bu ekibin birlikte birbiri ile iletiÅŸimde olması en etkili tedaviyi saÄŸlar’ diye konuÅŸtu.HER BESÄ°NÄ°N KENDÄ° Ä°YÄ°LEÅžME SÃœRESÄ° VARProf. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban’ın verdiÄŸi bilgiye göre, süt, yumurta gibi birçok alerjilerin çoÄŸu çocuk büyüdükçe düzeliyor. ÖrneÄŸin süt alerjisi 3 yaÅŸ, yumurta alerjisi 5 yaÅŸ gibi çok yüksek oranda geçtiÄŸi gözleniyor. Ancak, kuruyemiÅŸ, balık ve kabuklu deniz ürünlerine karşı olan alerji kalıcı olma eÄŸilimi gösteriyor. ‘Yani her besinin kendi iyileÅŸme süreci ve hikayesi vardır. Ama çoÄŸunlukla düzelir’ diyen Çocuk SaÄŸlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hülya Ercan Sarıçoban, ‘Ayrıca besin yetersizliÄŸi diyeti tam ayarlanmaz ise kalsiyum, D vitamini, B vitamini eksikliÄŸine baÄŸlı sorunlara neden olabilir. veya iyi tedavi edilemeyen deri enfekte olabilir. Besine baÄŸlı astım kontrol edilemez ise tekrarlayan astım atakları ve bazen pnomonilere neden olabilir’ diye konuÅŸtu.

Bir önceki yazımız olan 'KOAH'a karşı evi havalandırmayı unutmayın' başlıklı makalemizde Haber, KOAH ve Sağlık hakkında bilgiler verilmektedir.